In september opende het nieuwe Collectiegebouw voor het eerst haar deuren voor het grote publiek. Duizenden bezoekers kwamen naar de zilveren opening van het gebouw om in de gigantische spiegel te reflecteren op de stedelijkheid van Rotterdam. Én op de eigen identiteit als bewoner van dit grootstedelijke spektakel. Maar het was niet het enige evenement dat dit weekend Rotterdam een spiegel voorhield. Diezelfde dagen werd in de Almondestraat de Slopera opgevoerd; een muzikale theatervoorstelling over het sociale leven op één van de frontlinies van de gentrificatie.

In beide gevallen was (een vorm van) kunst het medium: een gebouw als sculptuur en een straat als theater. Maar daar houden de gelijkenissen op. Waar het Collectiegebouw Rotterdam het geïdealiseerde plaatje van de skyline voorhield, bevroeg de Slopera het stedelijk woon, bouw en sloopbeleid van Rotterdam en de plaats van de woongemeenschap daarin. Het één is een ode aan de permanente verandering van Rotterdam, het ander was juist de kritiek daarop. Het één net opgeleverd, het ander op het punt gesloopt te worden. Een top-down marketing strategie versus subversieve tactieken… MAKE IT HAPPEN. versus IS IT HAPPENING?

Het Collectiegebouw is een verlengstuk van de Rotterdamse marketingcampagne. Als ‘nieuwe selfie hotspot’ belooft het een katalysator te worden voor het nieuwe Rotterdam dat nu volop in de steigers staat. Vergelijkbaar met hoe MVRDV’s De Markthal er in 2013 een eerste impuls aan gaf. De verkoop door woningcorporatie Havensteder van haar maatschappelijk vastgoed in de Almondestraat aan de hoogste bieder uit Amsterdam is zondermeer onderdeel van die ontwikkeling. Redenen genoeg voor bedenkingen over het veronderstelde succes. Maar in hoeverre beschikt Rotterdam over het vermogen om te reflecteren op haar eigen gentrificatieproces?

De Slopera hield op een bijzondere wijze Rotterdam voor even een spiegel voor, maar het is nog de vraag of de beleidsmakers en managers er diep genoeg in zullen kijken om het de volgende keer anders te doen. Het was een gebeurtenis, een event, dat straks, na de echte sloop, weer onzichtbaar zal zijn in de gebouwde omgeving. Onzichtbaar ook in de grote spiegel van Boijmans, die geen verhaal nodig heeft.

Voor sommigen was de Slopera misschien wel de kers op de taart van een succesvol gentrificatieproject. Charmant verhaal straks voor de makelaar. Aan het eind van de dag staat, zowel in het Museumpark als de Almondestraat, direct of indirect, kunst in dienst van de vastgoedmarkt.